Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – Een verrassend veelzijdige sciencefiction

Ken je dat heerlijke gevoel als je een boek aan het lezen bent waarvan je van tevoren niet wist wat je er van moest verwachten, en je dan ineens koortsachtig elk vrij momentje nog even snel een hoofdstuk verder leest? Het eerste deel van de Bobiversum-serie van Dennis E. Taylor is zo’n boek. Lees in Jeroens Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie hoe deze Canadese auteur en voormalig computerprogrammeur met bijzonder veel humor een complex beeld van de toekomst schetst. Een toekomst waarin het lot van de mensheid afhangt van één eigengereid persoon: Bob! 

Lees ook Jeroens boekrecensie van Want wij zijn met velen en Al deze werelden.

Bob Johansson is binnen. Hij heeft zijn softwarebedrijf voor een belachelijk hoog bedrag aan een grote speler op de markt verkocht en kan het de rest van zijn leven rustig aan doen. Bob is sciencefictionliefhebber en pragmatisch ingesteld. Dus terwijl hij met zijn team de overname viert in Las Vegas tijdens de “Vortex Science Fiction”-conventie, schrijft hij zich in voor een cryoprogramma van CryoEterna.

CryoEterna zal Bobs hersenen na zijn overlijden invriezen, tot de wetenschap ver genoeg ontwikkeld is om een nieuw lichaam voor hem te kweken, waar Bobs “geest” in gedownload kan worden. Enkel je hersenen invriezen is handiger en goedkoper dan een heel lichaam invriezen, en Bob ziet zijn toekomst rooskleurig tegemoet.

Koop Wij zijn legio (wij zijn Bob)

De ironie slaat toe

Maar de ironie slaat toe en Bob wordt bij het ontwijken van een groepje cosplayers geschept door een auto. Jaren later – in 2133 – ontwaakt hij en komt erachter dat plannen in het verleden geen garantie zijn voor de toekomst. Niet alleen is Amerika veranderd in een Orwelliaanse, religieuze dystopie – wat gezien de jaren met Donald Trump helemaal niet ondenkbaar is – ook het cryoprogramma heeft heel anders uitgepakt dan hem beloofd was.

Bob ontwaakt namelijk als kunstmatige intelligentie, zonder lichaam en voor zijn eigen bestwil gevangen in een laboratorium in New Händeltown. Gelukkig is Bob, zoals gezegd, pragmatisch ingesteld en begint langzamerhand de voordelen van zijn bestaan als Bob 2.0 in te zien. En dit originele gebeuren is dan nog maar het eerste deel van dit meeslepende boek!

Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – Heb een beetje FAITH

Het blijkt namelijk dat de Free American Independent Theocratic Hegemony (FAITH) regering, die de macht in handen heeft, een programma heeft opgestart om het universum te verkennen. De race om bewoonbare planeten te vinden om te koloniseren is begonnen. Het idee is om een kunstmatige intelligentie in een sterrenschip vooruit te sturen in die zoektocht en deze zich te laten klonen om nog meer sterrenstelsels te kunnen bezoeken. Met behulp van drones en 3D-printers kunnen de ki’s onderzoekscentra en ruimtestations bouwen. Verschillende kandidaten zijn hiervoor uit cryoslaap ontwaakt, maar veel van hen kunnen die verandering niet aan en worden psychotisch.

Bob floreert echter. Als einzelgänger in het autistische spectrum had hij al niet veel met andere mensen op, maar als computerprogramma heeft hij zijn ware roeping gevonden. Bob neemt stapje voor stapje de controle over zijn nieuwe leven, waarbij we hem leren kennen als ethisch persoon met wie je al snel elke pagina meeleeft.

Een van ons

Dennis E. Taylor pakt het dan ook slim aan. Niet alleen beginnen de avonturen van Bob dus op een sciencefictionconventie, hij laat ook merken veel van Star Trek, Star Wars en andere popcultuur fenomenen af te weten. Hiermee is Bob “een van ons”. Als genreliefhebber en trotse geek weet je meteen wie Bob is en waarom hij zijn keuzes maakt.

Natuurlijk moet je wel meegaan met alle veranderingen in de toekomst, maar Taylor heeft elke “ja maar” netjes afgedekt. Daarbij is Bob slim genoeg om de achterdeurtjes van zijn gevangenbewaarders in zijn programma te omzeilen en wordt hij snel een onafhankelijke identiteit. Het gemis van een lichaam deert hem niet echt, gezien zijn nieuwe handen en zintuigen bestaan uit drones die hij steeds beter en tactischer weet in te zetten.

Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – De hel breekt los

Dan breekt de hel los en wordt Bob gedwongen zijn lancering de ruimte in te vervroegen. Bob vertrekt, terwijl de wereld in een nucleaire oorlog belandt. Op pagina 91 begint het tweede deel van het 321 pagina’s tellende boek, waarin Bob als sterrenschip de aarde verlaat. Voor je gevoel is dat wellicht wat snel, gezien de lol die je hebt tijdens het meemaken van Bobs gewenning aan zijn nieuwe, kunstmatige leven. Maar in dit tweede deel raakt het verhaal in een stroomversnelling.

Bob kan zijn framerate naar believen aanpassen en daarmee de tijd sneller of trager ervaren dan wij als “normaal” persoon dat doen. Lichtjaren overbrugt hij zo moeiteloos, terwijl hij ondertussen toegang heeft tot de uitgebreide kennis in de digitale bibliotheken waar hij toegang tot heeft. Bob kan met die kennis uitvoeren en bouwen wat hij wil. Maar hij is natuurlijk maar één persoon. Bob is huiverig om zichzelf te klonen, maar heeft hij een andere keuze?

Welkom in Epsilon Eridani

Aangekomen in sterrenstelsel Epsilon Eridani neemt Bob die grote beslissing. Hij wil toch graag meer van het universum ontdekken en zelfs als onsterfelijk wezen – een feit waar hij ook nog aan moet wennen – moet je multitasken. Bob begint met het bouwen van zijn nieuwe ikken en komt er al snel achter dat dit niet betekent dat je identieke kopieën van jezelf krijgt. Elke nieuwe Bob heeft een net wat ander besef van zichzelf. De een wat extremer, de ander wat dichter bij Bob 2.0 zelf. Als elke nieuwe Bob zichzelf vervolgens een eigen naam aanmeet, krijg je toch het gevoel dat je met andere personages te maken hebt.

De Bobs verdelen de taken. Zo gaat Riker (jazeker, kloon “nummer 2”) terug naar aarde om te kijken wat er van de mensheid geworden is en blijft Bill in Epsilon Eridani om de verschillende projecten te managen en als hub te fungeren. Bob 2.0 zelf gaat verder naar Delta Eridani, waar hij voor een grote verrassing komt te staan. Vanaf het moment dat er nieuwe Bobs zijn, volg je in elk nieuw hoofdstuk een van hen op hun reis naar het onbekende. Hierdoor vlieg je als een speer door het boek.

Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – Van Bob naar Riker naar Bill naar…

Ik ben groot liefhebber van die vorm van verhalen vertellen. Ook in bijvoorbeeld de A Song of Ice and Fire-boeken van George R.R. Martin volg je elk hoofdstuk een ander personage, waardoor je steeds verder wilt lezen om de gebeurtenissen te blijven volgen. En ook in Wij zijn legio (wij zijn Bob) blijft elk avontuur van een van de Bobs intrigerend en meeslepend.

Zeker als elke nieuwe Bob zichzelf ook weer kloont en je na Bob, Bill, Riker, Mario en Milo kennis maakt met Homer, Garfield, Calvin en Goku. En daarna nog weer meer nieuwe Bobs. Zonder dat je het doorhebt, lees je eigenlijk een complex verhaal dat Dennis E. Taylor je moeiteloos laat beleven. Elk hoofdstuk begint met de naam en de locatie van een Bob, met het jaartal waarin dat gedeelte van het verhaal zich afspeelt. Zo lees je in een noodtempo hoe de Bobs in tientallen jaren de mensheid vooruit helpen.

Meerdere filosofische lagen

Maar buiten het avontuur zelf zitten er nog andere lagen in het verhaal verstopt. Zonder dat Taylor er al te uitgebreid op in gaat, voel je met Bob mee als hij zich afvraagt in hoeverre hij eigenlijk nog een mens is. Als sterrenschip en kunstmatige intelligentie, die met zijn drones en 3D-printers alles kan bouwen waar hij zijn zinnen op zet, is hij eigenlijk een soort godheid. Ook hier kun je dieper over nadenken, terwijl Bob 2.0 in Delta Eridani voor nieuwe uitdagingen komt te staan.

Wij zijn legio (wij zijn Bob) geeft je heel veel stof tot nadenken, zonder dat het door je strot wordt geduwd. Je kunt het boek gewoon heerlijk weglezen als meeslepend sciencefiction ruimte epos boordevol zinderende popcultuur verwijzingen, maar als je de tijd neemt om na te denken over welke ideeën Taylor je nu eigenlijk voorschotelt, krijgt het boek nog een extra filosofische lading.

Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – Prettige, droge humor

Het leesplezier wordt ook zeer vergoot door Taylors humor, die in de Nederlandse vertaling door Iceberg Books prettig overeind blijft. De vaak droge humor deed me meerdere malen hardop lachen. Maar zoals gezegd, Bob is een van ons en daardoor ga je heel eenvoudig mee in zijn belevenissen.

Daarbij is het knap dat je bij elke nieuwe Bob ook meteen meeleeft met wat die versie van het “origineel” meemaakt. Het einde van dit eerste deel in de Bobiversum-serie komt veel te snel, maar gelukkig zijn deel twee en drie ook al verkrijgbaar. Je kunt dus meteen door als de verschillende Bobs op een punt aangekomen zijn dat er weer nieuwe hoofdstukken in hun kunstmatige leven aanbreken.

Een spetterend sciencefiction avontuur

Zoals in de intro al gezegd heeft Wij zijn legio (wij zijn Bob) me ontzettend verrast. Taylor trakteert je op een spetterend sciencefiction avontuur, waarbij de huidige technische mogelijkheden geloofwaardig geëxtrapoleerd zijn naar de nabije toekomst. 3D-printers staan nog een beetje in hun kinderschoenen, maar we weten al wat er allemaal mogelijk zou moeten kunnen zijn. Taylor maakt daar handig gebruik van.

Bob is dan wel toevallig de juiste man op de juiste plaats om al deze futuristische mogelijkheden in te zetten, maar hij twijfelt over voldoende aspecten ervan om het geloofwaardig te maken. Ondanks de teloorgang van de mensheid en de oorlog die daaruit voortgekomen is, probeert Bob toch te doen wat goed is. Uiteraard blijft hij – ondanks zijn klonen – slechts één persoon. Maar het lijkt erop alsof er in de vervolgdelen – Want wij zijn met velen en Al deze werelden – meer gekeken gaat worden naar wat het betekent als één omnipotent wezen alle beslissingen neemt. Zelfs als hij met meerdere zelven in discussie kan gaan.

Wij zijn legio (wij zijn Bob) recensie – Ons lot in de handen van een projectmanager

Tot die tijd ligt het lot van de mensheid – en het universum? – in de handen van één enkele projectmanager die op zeer bijzondere wijze kan multitasken. In Wij zijn legio (wij zijn Bob) weet Bob talloze obstakels te overwinnen en weten ook zijn klonen dit, elk op hun eigen wijze, te volbrengen. Niet zonder schade en schande, maar aan het eind van het boek zijn de mensheid en de Bobs toch een stuk gevorderd.

Maar er liggen nog zeer veel uitdagingen in de toekomst en in Want wij zijn met velen zal het verhaal ongetwijfeld nog alle kanten op gaan. Taylor laat zien dat hij een waanzinnig sciencefiction epos kan bouwen met een hoop verschillende personages – die toch eigenlijk ook hetzelfde zijn – en vele twists vol humor en slechte acroniemen. Ben je sciencefiction- en popcultuurliefhebber, dan is deze serie voor jou geschreven. Duik er in en maak kennis met Bob. En Bill, Riker, Homer, Garfield en verder en verder…

Bobiversum 1: Wij zijn legio (wij zijn Bob) is nu verkrijgbaar in de boekwinkel.

Titel: Bobiversum 1: Wij zijn legio (wij zijn Bob)
Auteur: Dennis E. Taylor
Uitgever: Iceberg Books
ISBN: 978-90-830-7317-0

Modern Myths Shop

Lees meer Modern Myths recensies!