The Greatest Showman – P.T. Barnum en zijn muzikale rariteitenkabinet

Er is geen fijnere tijd voor een vrolijk spetterende musical dan tijdens de donkere dagen rond kerst en oud en nieuw. In de bioscopen kun je daarvoor terecht bij The Greatest Showman, een film over het leven van de Amerikaan P.T. Barnum – gespeeld door Hugh Jackman – de voorman van de showbusiness. Barnum staat om veel dingen bekend, maar zijn rariteitenkabinet springt er vooral uit. Die zie je in al zijn glorie in deze film, die zelf ook een beetje raar is.

Rond P.T. Barnum doen heel veel verhalen de ronde. Hij was niet alleen een showman, maar ook een politicus, oplichter, zakenman, visionair, filantroop en aan het eind van zijn leven de bekendste Amerikaan ter wereld. Zijn ego was zijn grootste goed en het gerucht gaat dat hij vlak voor zijn dood toestemming gaf om het bericht van zijn overlijden in de krant te publiceren, zodat hij deze zelf nog even kon lezen. In The Greatest Showman wordt een greep gedaan uit alle verhalen rond deze legendarische man. Hugh Jackman zet de essentie van P.T. Barnum prachtig neer, maar de aard van musicals zorgt voor een bevreemdend soort heldenverering, waardoor de negatieve lading van het leven van Barnum wat in het geding raakt.

The Greatest Showman: Freak Show

Phineas Taylor Barnum groeit in de 19^e eeuw op in schrijnende armoede als zoon van een kleermaker. Hij droomt van een beter leven en raakt verliefd op Charity (Michelle Williams, Shutter Island), de dochter van een rijke familie. Ondanks het afkeuren van haar vader trouwen Phineas en Charity en beginnen ze een gezin. Phineas werkt op een kantoor, maar wordt ontslagen als zijn werkgever failliet gaat. Om eindelijk uit het bekrompen leven van de doorsnee burger te geraken, licht Barnum de bank op en koopt een museum met wassen beelden. Dan krijgt hij het idee om de expositie in zijn museum aan te vullen met mensen met een bijzondere eigenschap. De klassieke ‘freak show’ die je kent uit series als Carnivale en American Horror Story: Freak Show (Seizoen 4) is geboren.

Dog Boy en Commodore Nutt

Wat The Greatest Showman heel goed doet is de authentieke Barnum freak show in de film gestalte geven. Zo herken je meteen Fedor Jeftichew, die door zijn extreme haargroei bekend stond als ‘dog boy’ en Commodore Nutt, de kleinste mens ter wereld (Tom Thumb in de film). Dan is er natuurlijk nog de dame met de baard, de langste mens ter wereld, de dikste man ter wereld, de sterkste, etc. etc. Barnum zoekt deze mensen op, haalt ze uit hun isolement en laat ze datgene vieren, waar ze zich het meeste voor schamen. De muziek in de film viert het anders zijn en geeft de ‘freaks’ kracht en eigenwaarde. De muziek- en dansscènes zijn bijzonder knap gechoreografeerd. Overal gebeurd wat en je kijkt je ogen uit.

Meer spektakel dan diepgang

Door dit spektakel lijkt het er echter op – vooral aan het begin van de film – dat er weinig diepgang komt. Alles gaat Barnum redelijk makkelijk af. Ondanks de armoede stralen hij en zijn gezin en blijft iedereen optimistisch en vrolijk. De freakshow is snel bij elkaar gebracht en het geld begint te rollen. Langzamerhand blijkt dat er wel degelijk afgunst, racisme en kleinzieligheid onder de bevolking is, als de artiesten uit de Barnum-show lastig gevallen en bespuugd worden. Barnum zelf wordt ook minder sympathiek, als hij kiest voor het grote geld en de roem en zich probeert los te maken van zijn verleden. Hierdoor verliest hij ook zichzelf en zijn eigenwaarde. Uiteindelijk blijkt de film dus toch een kritische noot te bevatten.

Meeslepende, menselijke aard

De mix van musical-spektakel en kritische ondertoon zorgt uiteindelijk voor een wat rare mengelmoes in een film die verschillende kanten op gaat. Het ene moment wordt je meegesleept in euforische muziek, het andere moment moet je nadenken over de menselijke aard. De ups en downs van het leven komen aan de orde, in een glitterende verpakking. Een wereldshow met duistere kantjes.

The Greatest Showman: vol nostalgie

The Greatest Showman roept de sfeer op van klassieke musicals als Mary Poppins en vergelijkbare films met Gene Kelly uit die periode. Als Barnum met zijn gezin danst op het dak van hun huis staan ze tegen een geschilderde achtergrond in plaats van een CGI-stad. De film vertelt het klassieke verhaal van iemand die opgroeit van krantenjongen tot showmagnaat en weet de duistere kantjes van die reis aan te stippen. Maar het overgrote deel van de tijd word je meegesleurd in een wervelende show en een mooi tijdsbeeld, over een man die zichzelf kwijtraakt en hervindt. P.T. Barnum wordt daarbij meer op een voetstuk gezet dan hij wellicht verdiend, maar de film vermaakt je prima. Daar was het Barnum zelf eigenlijk vooral om te doen, dus wat dat betreft slaagt The Greatest Showman in zijn opzet.

The Greatest Showman draait vanaf 4 januari in alle bioscopen en vanaf 24 december speciaal in de grote zaal van Pathé Tuschinski.