The Exorcist: Believer recensie – Vijftig jaar aan duivelsuitdrijvingen!

Het is dit jaar alweer een halve eeuw geleden sinds het bioscooppubliek voor altijd getraumatiseerd werd door de horrorfilm The Exorcist. De dit jaar helaas overleden regisseur William Friedkin baseerde deze engste film ooit op het gelijknamige boek van auteur William Peter Blatty. Het vijftigjarig jubileum kun je nu op twee manieren vieren: door in de bioscoop naar het nieuwe deel van Blumhouse te gaan – The Exorcist: Believer – en door op het Imagine Fantastic Film Festival 2023 naar het The Exorcist 50th Anniversary feestje te gaan. Dirk begint de festiviteiten door zowel het nieuwe deel te bespreken, als terug te blikken op de horror waarmee het allemaal begon. Lees zijn The Exorcist: Believer recensie!  

Volg onze Imagine 2023 recensies in de Imagine Film Festival 2023 special!

In 1973 draaide The Exorcist van regisseur William Friedkin (The French Connection, Rules of Engagement) in de bioscoop. Nog voordat deze horrorfilm in de bioscoop verscheen, was er al een hoop over te doen. De trailer bevatte namelijk pulserende beelden met daarin een demonisch gezicht en een bezeten meisje. Samen met de huiveringwekkende muziek, zorgde dit voor blinde paniek bij de bioscoopgangers die over hun nek gingen en zelfs flauwvielen. De trailer werd later zelfs verboden. Ik kan het me haast niet voorstellen, maar mensen hadden toen nog nooit zoiets gruwelijks gezien.

Vijftig jaar na dato worden we opnieuw geconfronteerd met het kwaad in The Exorcist: Believer. In de tijd sinds de eerste film is er natuurlijk veel veranderd en hebben bioscoopgangers al heel wat (horror)ervaring opgedaan. Het publiek is tegenwoordig veel meer gewend en daardoor zal de impact van dit vervolg niet zo groot zijn als het origineel. Toch is The Exorcist: Believer het begin van een nieuwe trilogie van productiehuis Blumhouse en is er zelfs nog een link met de klassieker van William Friedkin. Die klassieker kun je trouwens op Imagine Fantastic Film Festival 2023 zien: The Exorcist 50th Anniversary.

Een nieuw begin

In The Exorcist: Believer woont Angela (Lidya Jewett (The Darkest Minds, Nightbooks)) bij haar vader Victor (Leslie Odom Jr. (Hamilton, Red Tails, Glass Onion: A Knives Out Mystery)). De moeder van Angela is tijdens haar geboorte overleden. Op een dag gaat ze samen met haar vriendinnetje Katherine (Olivia O’Neill) het bos in. De meiden willen een ritueel houden, waarbij Angela hoopt in contact te komen met haar moeder.

Er ontstaat natuurlijk grote paniek bij Victor en de ouders van Katherine als de meiden niet thuiskomen en spoorloos blijven. Een zoektocht in het bos levert niets op en de meiden lijken van de aardbodem te zijn verdwenen. Maar drie dagen later worden Angela en Katherine vijftig kilometer verderop in een schuur gevonden. Ze weten niet hoe ze daar zijn gekomen of wat er is gebeurd.

The Exorcist: Believer recensie – Gewelddadige meisjes

De opluchting van de ouders is helaas van korte duur, want als snel blijkt er toch iets niet in orde te zijn met de meisjes. Ze vertonen vreemd gedrag en zijn gewelddadig. Ze worden opgenomen om onderzocht te worden. Het lijkt erop dat de meisjes zichzelf niet meer zijn, maar dat ze door iets zijn bezeten. Kan de moderne geneeskunde de meisjes helpen of is er misschien meer nodig…?

Bezeten van The Exorcist – Alle uitdrijvingen op een rijtje

Na het enorme succes van The Exorcist in 1973 moest er wel een vervolg komen. Die kwam er in 1977 met als titel Exorcist II: The Heretic. Actrice Linda Blair (Repossessed) speelde opnieuw de rol van het meisje Regan MacNeil die toch nog niet helemaal bevrijd was van haar demon uit het eerste deel.

Het succes van deze tweede film was niet zo groot als die van het origineel. Hierdoor kwam het tweede vervolg pas uit in 1990 met de simpele titel: The Exorcist III. De regie van dit derde deel lag in handen van William Peter Blatty die tevens het boek schreef waarop het origineel is gebaseerd. De film bevat personages uit het eerste deel, maar Linda Blair ontbrak. Blair speelde overigens wel mee met Leslie Nielsen in de spoof Repossessed die een maand later verscheen.

… en nog meer uitdrijvingen

Na het millennium verschenen er nog een aantal Exorcist-projecten, waaronder Exorcist: The Beginning in 2004 en Dominion: Prequel to the Exorcist in 2005. Eerst zou de prequel verschijnen onder regie van Paul Schrader. Maar de studio vond de film niets en huurde Renny Harlin in om de film te verbouwen. Harlin gebruikte wat materiaal van Schrader, maar maakte eigenlijk een compleet nieuwe film.

Beide films werden redelijk ontvangen, maar ook weer gauw vergeten. Het enige wat nog miste, was een serie op televisie. Van een succesvolle film(reeks) verschijnt namelijk vaak een televisieserie, dus ook van The Exorcist. Van 2016 tot 2018 verschenen er twintig afleveringen waarin de priesters Tomas Ortega en Marcus Keane allerlei demonische zaken onderzoeken. En nu kunnen we dan in de bioscoop genieten van The Exorcist: Believer.

The Exorcist: Believer recensie – Green als gras

Regisseur David Gordon Green is een ontzettende horrorfan en het lukte hem om de klassieker Halloween nieuw leven in te blazen. Onder de gevestigde horrornaam van Blumhouse verscheen in 2018 Halloween in de bioscoop. Een beetje verwarrend, want dat was ook de titel van het origineel en de Rob Zombie-remake uit 2007. Deze nieuwe film sloot naadloos aan op het origineel en de overige delen – inclusief die van Rob Zombie – werden compleet genegeerd.

De nieuwe Halloween was een groot succes en Green kreeg de opdracht om een trilogie te maken. Dat resulteerde in Halloween Kills (2021) en Halloween Ends (2022). Het is dan ook niet zo gek dat Blumhouse David Gordon Green opnieuw heeft benaderd om een trilogie te maken, maar dit keer van The Exorcist.

Drie maal een ontmoeting met de duivel

In 2025 moet The Exorcist: Deceiver in de bioscopen verschijnen, gevolgd door een derde deel dat vooralsnog geen titel heeft. Green heeft met Halloween laten zien hoe je een uitstekende reboot kan maken en tegelijkertijd het origineel niet hoeft te vergeten.

Het is alleen de vraag of hem dat met The Exorcist: Believer ook gaat lukken. Aan de passie voor horror van de regisseur zal het niet liggen.

The Exorcist: Believer recensie – Andere tijden

In 1973 waren bioscoopgangers, zoals gezegd, nog niet zoveel gewend als tegenwoordig. Hierdoor is de impact van het origineel natuurlijk vele malen groter. Ook “mocht” er veel meer in films dan tegenwoordig. Het waren gewoon andere tijden (lees ook André’s Interview met Jan Verheyen over pulpcinema uit de jaren 70) en filmmakers zijn nu toch een stuk voorzichtiger geworden met wat ze laten zien. Zeker wanneer het een film van de grotere studio’s betreft.

In die tijd waarin niemand ooit van Twitter, Instagram of Facebook had gehoord, moest een film het van de krachtigste marketing hebben: mond-tot-mondreclame. De controversiële trailer, een mysterieuze brand, verschillende ongelukken op de filmset en de heftige reacties na het zien van The Exorcist zorgde dan ook voor bijzondere verhalen.

Een echte moordenaar op de set

In de jaren na de release bleef The Exorcist onderwerp van gesprek. In de film speelde namelijk een echte moordenaar. Paul Bateson had in de film een klein rolletje als doktersassistent. In 1977 vermoorde hij een filmverslaggever en werd kort daarna gearresteerd.

Bateson werd ook verdacht van een reeks moorden die bekend staan als de “bag murders”. Tussen 1975 en 1977 werden zes mannen op een gruwelijke manier vermoord. Hun lichamen werden in stukken gehakt en in vuilniszakken in de Hudson rivier gedumpt. De identiteit van de slachtoffers en hun moordenaar is uiteindelijk nooit vastgesteld. De zaak had een enorme impact op de homogemeenschap en inspireerde William Friedkin voor een andere film: Cruising (1980) met Al Pacino.

The Exorcist: Believer recensie – Een goed begin is het halve werk…

De nieuwe Exorcist begint goed. In The Exorcist: Believer werkt de traumatische ervaring van Victor nog steeds door op zijn leven en dat van zijn dochter. De mysterieuze verdwijning van de meisjes is een angst die iedere ouder heeft en zorgt ervoor dat je in het verhaal wordt gezogen. Als de meisjes worden gevonden, geven de eerste tekenen van de bezetenheid je wel de rillingen. Ik herken die ook wel uit het origineel.

Helaas wordt de kracht van de opbouw van de film niet vastgehouden en begint het op een gegeven moment allemaal erg clichématig te worden. Dit ligt overigens niet aan de jonge hoofdrolspelers, maar vooral aan alle andere personages. Het zijn er gewoon te veel en ze leiden eigenlijk alleen maar af. De uiteindelijke uitdrijving duurt daarbij veel te lang, is erg voorspelbaar en ploft daarom als een plumpudding in elkaar.

Een link met het origineel

Net als in Halloween houdt regisseur David Gordon Green een link met het origineel. Actrice Ellen Burstyn (Requiem for a Dream, Interstellar) kruipt na vijftig jaar weer in de rol van Chris MacNeil (de moeder van Regan). Haar aandeel in de film is klein, maar belangrijk om beide films aan elkaar te koppelen. De 90-jarige Burstyn laat daarbij zien dat ze het acteren nog niet is verleerd.

En alsof dat niet genoeg is, zien we ook nog een glimp van Linda Blair die in het origineel en het vervolg daarop de rol van Regan MacNeil speelde. Ik ben benieuwd of haar rol in de vervolgen die nog gaan komen wordt uitgebreid. De verschijning van Burstyn en Blair is een leuke gimmick, maar voegt eigenlijk weinig toe.

The Exorcist: Believer recensie – Heden ontmoet verleden op Imagine Fantastic Film Festival

The Exorcist: Believer draait inmiddels in de bioscoop. Hou je van bovennatuurlijke horrorfilms? Dan zal je je zeker vermaken met deze nieuwe film. Wil je echter weten hoe het allemaal is begonnen? Ga dan eerst naar het Imagine Fantastic Film Festival. Hier draait namelijk The Exorcist 50th Anniversary op 28 oktober en 2 november in de FilmHallen. Het is een presentatie in samenwerking met Schokkend Nieuws.

Een betere kans krijg je dus niet om het verleden met het heden te combineren. Oordeel zelf of het moderne vervolg zich kan meten met het klassieke origineel!

Titel: The Exorcist: Believer
Regisseur: David Gordon Green
Acteurs: Leslie Odom Jr., Ellen Burstyn, Lidya Jewett, Tracey Graves
Uitgever: Universal Pictures
Genre: Horror

Bekijk hier de The Exorcist: Believer trailer:

Imagine Film Festival 2023

Imagine is het grootste filmfestival voor de fantastische film in Nederland. Kijk tijdens Imagine Fantastic Film Festival 2023 van 25 oktober t/m 4 november naar het beste op het gebied van fantasy, horror en sciencefiction. Bij Imagine draait alles om de verbeelding. Ieder jaar daagt het festival het publiek uit om via de verbeelding na te denken over de toekomst van mens en maatschappij. Hierbij wordt de kracht van de fantastische film gebruikt: deze stelt je namelijk in staat om toekomstige werelden te ontdekken, een andere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen, het onbekende te onderzoeken en daarmee je blik te verruimen. Voor onze recensies van de films kijk je bij onze Imagine Film Festival 2023 special!

Lees meer Modern Myths recensies!