Redbad – historisch epos of legendarische fantasy?

Onze kennis over de Keltische volkeren in het middeleeuwse Noord-Europa komt vooral uit bronnen van andere culturen. Keltische stammen als de Frisii, Saksen en Denen hielden geen geschreven historie bij, dus veel verhalen uit die tijd komen uit de overlevering, legendes en wat bijvoorbeeld Romeinen en Franken over hen schreven. De nieuwe Nederlandse film Redbad put uit de mythes rond de bekende Friese koning Radboud en geeft er een eigen, epische draai aan. Het resultaat, hoewel lang, mag er wezen.

Modern Myths interviewde actrice Renée Soutendijk, die in Redbad de Friese priesteres Idwina speelt. Lees het interview over haar voorbereidingen voor dit historische epos.

De Nederlandse geschiedenis is niet altijd fraai. Zo is de West-Indische Compagnie groot geworden door kaapvaart en het handelen in slaven en is ons koloniale verleden in zijn totaliteit niet echt iets om trots op te zijn. Ook kinderarbeid was in Nederland de gewoonste zaak van de wereld, tot de leerplicht in 1901 definitief een einde maakte aan die praktijk. Maar uiteraard zijn er ook genoeg hoogtepunten in onze geschiedenis te vinden en kun je daar als filmmaker met een beetje fantasie ook meeslepende historische verhalen van maken. Regisseur Roel Reiné liet dit in 2015 zien met Michiel de Ruyter (waar echter kritiek kwam op de rol van deze kapitein in ons koloniale tijdperk) en keert nu met Redbad terug naar het jaar 700 na Christus, waar de Frisii – de ‘vrije mensen’ – in aanraking komen met de Franken, die het christendom naar de lage landen willen brengen.

Freya, Wodan en Donar zijn ontstemd

In die 8^e eeuw na Christus is Noord-Europa verdeeld in een gebied beneden de rivieren waar de Franken heersen en het gebied boven de rivieren, waar de Frisii, Saksen en Denen in vrijheid leven met hun Keltische gebruiken. De belangrijkste handelsstad van de Friezen is Dorestad, gelegen bij de splitsing van de rivier de Rijn met de Lek. Tegenwoordig vind je daar Wijk bij Duurstede.

Redbad begint als de Friezen in moeilijke tijden leven en de oogsten voor de zoveelste keer mislukken. De leiders van de afzonderlijke stammen denken dat hun goden (Freya, Wodan, Donar) ontstemd zijn en willen hen eren door jonge vrouwen ritueel te offeren. De zoon van koning Aldigisl (gespeeld door Huub Stapel (Sint, Flodder)) – Redbad – gelooft echter niet in het opofferen van mensenlevens en zeker niet van zijn eigen vriendin, die door het lot gekozen wordt om een van de offers te zijn. Voordat het ritueel afgerond kan worden, vallen de Franken Dorestad echter binnen en moeten de Friezen zich terugtrekken.

Internationale acteurs

De Franken worden aangevoerd door Pepijn van Herstal, gespeeld door een van de internationale acteurs in de film, Jonathan Banks (Breaking Bad). In zijn kielzog komt de priester Clemens Willibrord (Jack Wouterse (Grijpstra & de Gier, Vet Hard)) mee, die met harde hand aan zijn kersteningsmissie in de Lage Landen begint. Zijn manier om de heidenen te bekeren middels het dopen, had meer weg van het half verdrinken van de Friese bevolking, tot ze instemden met het aanbidden van de ene ware god.

Daarnaast is er nog de zoon van Pepijn – Karel Martel (Tibo Vandenborre (Fenix)) – die geen genoegen neemt met de overwinning van zijn vader en wil doorpakken om heel Noord-Europa te veroveren. Redbad, gespeeld door Gijs Naber (Penoza, Aanmodderfakker), moet de vrije volken zien te verenigen in de strijd tegen deze christelijke, Frankische agressie.

Redbad: lang, maar boeiend

Met een speelduur van iets meer dan tweeëneenhalf uur is Redbad een lange zit. Maar de film blijft van begin tot het eind boeien en ziet er gewoonweg prachtig uit. Zoals Renée Soutendijk (de Friese priesteres Idwina in Redbad) in ons interview met haar al vertelde, heeft Roel Reiné zijn art departement, make-up en kledingafdeling de vrije hand gegeven om al hun creativiteit op de legendes rond Redbad los te laten. Het hoefde allemaal niet historisch accuraat te zijn, als het maar van het scherm spetterde. En dat doet het. De kostuums, de Keltische rekwisieten, de wapens, de baarden en vlechten, het ziet er allemaal overweldigend uit. Gezien de moeite die de producenten van de film moesten doen om het budget voor Redbad rond te krijgen en filmmakers te vinden die het aandurfden om voor dat geld dit epos te maken, mag het resultaat bijzonder heten. Met zijn gebruik van 8000 figuranten kan de film zich moeiteloos staande houden tegen vergelijkbare producties als Game of Thrones en Gladiator.

De gevechten in de film zijn spectaculair en bijzonder, gezien ook de vrouwen van de Keltische stammen met zwaard, bijl en boog keihard van zich afbijten. De verlaten Nederlandse landschappen, de gure Noordzee en het middeleeuwse Utrecht dragen bij aan de sfeer van het verhaal. Net als de internationale acteurs, zoals de Deense Søren Malling (Borgen, The Killing), die de leider van een Viking stam speelt en de eerder genoemde namen in deze recensie.

Slaapkop Willibrord

Door de mix van acteurs en het afwisselende Engels en Nederlands in de film, krijg je een echt Nederlandse productie, die toch internationaal aanvoelt. Enkel Jack Wouterse als Willibrord viel me tegen: de priester ziet er telkens uit alsof ie net uit bed komt en verveeld zijn heilige roeping uitvoert. Zijn gesprek met zijn assistent zendeling Bonifatius (Egbert Jan Weeber) spreekt echter wel boekdelen. Als Bonifatius aan Willibrord vraagt of het bekeren van de heidenen niet met zachtere hand en goede gesprekken kan, zegt hij: “Weet je, als je enkel gelooft in het goede in de mens, dan word je zo vaak teleurgesteld.”

Redbad: spannende fantasy

Redbad doet zijn best episch te zijn, waar de regie van Roel Reiné ook zeker aan bijdraagt. Toch zwalkt de film her en der en had het verhaal best iets compacter mogen zijn. Na een lange opbouw van gebeurtenissen, vindt de uiteindelijke confrontatie tussen Redbad en Karel Martel plotsklaps plaats. Daarna is alles ook snel voorbij en worden je, voor de aftiteling, middels tekst de historische gebeurtenissen na dit epos verteld. Kenners van de religieuze ontwikkelingen in Nederland weten al waar het heen gaat.

Uiteindelijk is Redbad gebaseerd op legendes. De filmmakers hebben de vrijheid genomen een spannend verhaal te vertellen, wat ook zeker gelukt is. Maar om terug te komen op het begin van dit artikel, ook de middeleeuwse Friezen handelden in slaven. In die tijd had je edelen, vrijen, laten (halfvrijen) en slaven, waar goed geld te verdienen viel aan die laatste categorie mensen. Voor het verhaal in Redbad speelt dit geen rol, maar wellicht kunnen we de film gezien de legendarische inhoud, beter bestempelen als fantasy, dan historisch epos. Wat Modern Myths betreft, is dat natuurlijk helemaal niet erg!

Redbad draait vanaf vandaag in de bioscoop. Meer weten over Keltische gebruiken en volksgeloof? Lees ons verdiepend artikel.

Meer Modern Myths recensies vind je hier.

Modern Myths service: Koop Redbad op Bol.com