O Beautiful Night – een avondje op stap met de dood

Niets is zo mysterieus als het onbekende. De oneindigheid van het heelal, de onpeilbare dieptes van onze oceanen en het onbekende van de dood; het vervult ons met vrees. Maar tegelijkertijd intrigeren die onderwerpen ons mateloos en dus zijn ze voer voor talloze verhalen. De Duitse film O Beautiful Night weet het mysterie en het onbekende van de dood te verpakken in zo’n intrigerend verhaal en neemt je mee op een nachtelijke reis, waar je tussen droom en werkelijkheid mijmert over de vergankelijkheid. 

O Beautiful Night past bij het soort films dat ‘de nacht’ als thema heeft, waar onder meer het werk van regisseur Jim Jarmusch en Martin Scorcese goede voorbeelden van zijn. Denk aan Night on Earth, Taxi Driver en After Hours. Het was dan ook de perfecte film om de maandagavond van het Imagine Film Festival op 15 april mee af te sluiten. De donkere, meewarige sfeer van de Duitse stad waarin het verhaal zich afspeelt en de atmosferische, intieme beelden nemen je mee naar een mysterieus nachtavontuur waar opium, drank en mooie vrouwen een schemerwereld tussen leven en dood verbeelden. Een nacht die oneindig lijkt, ondanks dat hoofdpersonage Juri letterlijk en figuurlijk speelt met de dood.

Angst voor de dood

Juri, gespeeld door Noah Saavedra (Spectre), is een jonge, experimentele muzikant die, op het hypochondrische af, bang is voor de dood. Hij is overtuigd dat hij zal overlijden aan hartfalen, wat je in de eerste scène beklemmend met hem eens zult zijn. In een droom ziet Juri zijn hart aangevreten worden door een raaf, een traditionele boodschapper van de dood. Als de muren van zijn appartement op hem afkomen, vlucht Juri de stad in waar hij aangesproken wordt door een intens charismatische man, die zichzelf voorstelt als de dood. Hij verwachtte Juri al en neemt hem op sleeptouw het nachtleven in. Dit geeft Juri de kans om een specialere dood te vinden en niet als een dovende nachtkaars het leven te verlaten…

Dood of duivel?

De verpersoonlijking van de dood is een geliefd thema in literatuur, schilderkunst en film. Zo is de klassieker Det sjunde inseglet (Het zevende zegel) uit 1957 van Ingmar Bergman – waarin de hoofdrolspeler een potje schaak speelt met de dood – een alom bekend gegeven en is de knekelman met de zeis een geliefd personage in de Discworld-fantasyserie van Terry Pratchett.

Acteur Marko Mandic (The Hitman’s Bodyguard) zet in O Beautiful Night een indringende versie van dit oerpersonage neer, compleet met tatoeage van Anubis – de Egyptische god van de doden – op zijn hand. Deze dood is een wezen van de nacht, genietend van geweld, seks, drugs en drank, maar ook sympathiek in zijn blik op de mensheid en al onze tekortkomingen. Even lijkt het alsof deze dood meer duivel dan onpartijdige natuurkracht is, maar Mandic weet met zijn spel een ander soort charisma uit te stralen dan bijvoorbeeld Tom Ellis in de serie Lucifer of Al Pacino in The Devil’s Advocate. Gecombineerd met het prachtige camerawerk, waarbij gebruik wordt gemaakt van pikzwarte schaduwen in contrast met felle neonlampen, krijgt de dood in deze film een indringende aanwezigheid.

Het barok gevoel

De regisseur van O Beautiful Night – Xaver Böhm (Roadtrip) – is naast filmmaker ook illustrator en animator. Dit zie je terug in elk frame van de film. Elk beeld en elk detail is minutieus op elkaar afgestemd, waarbij sfeer en beleving haast belangrijker zijn dan het verhaal zelf. De nacht waarin Juri op sleeptouw genomen wordt door de dood wisselt af met stillevens uit de barok: bloemen, fruit, insecten en slangen in de kenmerkende stijl van ‘clair-obscur’: harde licht-donkercontrasten. De vergankelijkheid van het leven – gesymboliseerd door de prachtige bloemen die elk moment kunnen verwelken – werkt hypnotiserend en werkt prachtig om je in de juiste stemming te brengen. Je voelt onwillekeurig de klok van het leven tikken, terwijl je haast gedwongen wordt na te denken over je eigen sterfelijkheid.

O Beautiful Night: geen nieuwe inzichten

Het antwoord dat de film je biedt op het vraagstuk over sterfelijkheid, is in mijn ogen wel wat makkelijk en clichématig. Wellicht was het sterker geweest als O Beautiful Night je zelf in laat vullen hoe je daarmee om wilt gaan. Als op het einde van de film de ochtend aanbreekt, ontwaak je als kijker zelf ook uit een soort droom. Net als de barokschilderijen weet de film je als een waar kunstwerk mee te voeren en te doen verwonderen. De reis van Juri heb je ook zelf meegemaakt en aan jou om daarna je leven weer voort te zetten. O Beautiful Night zal je daarbij bijblijven.

O Beautiful Night heb ik gezien op Imagine Film Festival 2019. De film won daar de Méliès d’argent voor beste Europese speelfilm, een prijs die wordt uitgereikt namens de European Fantastic Film Festivals Federation (EFFFF). Als het goed is zal O Beautiful Night in de loop van dit jaar nog in de Nederlandse bioscopen verschijnen. Modern Myths houdt je van de release op de hoogte.

Meer Modern Myths recensies vind je hier