De geroemde auteur H.P. Lovecraft had tijdens zijn leven niet kunnen bedenken dat hij de grondlegger zou worden van een alomvattende mythologie die wereldwijd miljoenen fans heeft vergaard. Lovecraft heeft zijn leven in armoede doorgebracht en is uiteindelijk in eenzaamheid overleden aan kanker en ondervoeding. Zelf vond hij zijn werk niet zo baanbrekend, maar hij moest eens weten wat zijn schrijfsels teweeg hebben gebracht. Een achtergrond over horror, Cthulhu en andere niet te bevatten goden.
Howard Phillips Lovecraft werd geboren op 20 augustus 1890 in Providence, Rode Island. Hij stierf aldaar op 15 maart 1937. Lovecraft was een Amerikaanse fantasy- en horrorschrijver die zijn verhalen in een sciencefictionachtige setting plaatste. Tijdens zijn leven was hij eigenlijk vrij onbekend. Echter hebben veel andere schrijvers als Stephen King, Alan Moore, Guillermo Del Toro, Mike Mignola, Neil Gaiman en andere fans wereldwijd zich door Lovecraft laten inspireren, waaronder ondergetekende.
Lovecraft begon op zijn zestiende met schrijven en liet zich – vooral later in zijn leven – inspireren door de verhalen van Edgar Allan Poe. Als kind las hij veel en kreeg hij voornamelijk thuisonderwijs. Hij werd opgevoed door zijn moeder, twee tantes en zijn grootvader die hem aanmoedigde veel te lezen en die de kleine Howard griezelverhalen vertelde. De familie leidde een redelijk teruggetrokken bestaan.
Eigen spelling met zelfbedachte woorden
Op 3 maart 1924 trouwde Lovecraft op 34-jarige leeftijd met Sonia Greeme. Hij ontmoette haar op een conferentie voor amateurjournalisten. Hij bleef een tijdje actief als journalist en droeg bij aan astronomische artikelen in lokale kranten. Lovecraft had de beschikking over een fotografisch geheugen en bezat een zeer uitgebreid vocabulaire. Opvallend aan zijn schrijfsels was dat zijn handschrift lastig te lezen was en bovendien hanteerde Lovecraft een eigen spelling met zelfbedachte woorden met Griekse en Latijnse uitspraken. Lovecraft leefde zeer armoedig en woonde zelfs een tijd afgezonderd van zijn vrouw. Dit resulteerde uiteindelijk in een echtscheiding, die overigens nooit volledig werd doorgevoerd. In 1937 overleed Lovecraft aan darmkanker en ondervoeding. Hij werd 47 jaar.
Lovecraft: een kritische lezer en schrijver
Van de verhalen die hij tussen zijn zestiende en twintigste schreef zijn er maar een handjevol bewaard gebleven. Lovecraft zelf zag weinig in zijn schrijftalent, ondanks dat anderen hem onvermoeid aanspoorden. Veel van zijn oudere verhalen waren dromen die hij opschreef en mogelijk later wilde uitwerken tot volledige verhalen. Voor Lovecraft waren zijn schrijfsels slechts een hobby, maar hij liet zich toch overhalen om voor het blad The Vagrant een aantal verhalen te schrijven. Onder deze verhalen bevonden zich Dagon en Polaris. Overigens kreeg hij hier niet voor betaald. Zoals gezegd vond hij zijn eigen verhalen bijzaak en verdiende hij vooral zijn geld met het redigeren van verhalen van medeschrijvers. Lovecraft was een kritische lezer die een ingestuurd verhaal niet snel goed vond.
Weird Tales: een vriendschap met Houdini
Van 1923 tot 1925 schreef Lovecraft voor het blad Weird Tales, waarin uiteindelijk negen verhalen en een gedicht van zijn hand verschenen. In een speciale editie voor het blad schreef hij een verhaal waarin de boeienkoning Harry Houdini de hoofdrol speelde. Houdini was onder de indruk van dit verhaal en onderhield nog lange tijd contact met Lovecraft.
De, voor fans bekende, Cthulhu Mythos (later in dit artikel meer) is niet toe te schrijven aan Lovecraft alleen. Hij correspondeerde veel met collega-schrijvers. Met hen wisselde hij ideeën uit en ze spraken af om elkaars verhalen te gebruiken als inspiratiebron om zo tot een groot fictief universum te komen. De creatie van de Cthulhu Mythos is hetgeen waar Lovecraft tegenwoordig het meest om bekendstaat. Alle verhalen zijn in principe afzonderlijk van elkaar te lezen, maar bevatten allemaal een gezamenlijke achtergrond. Zoals het steeds terugkerend collectief van buitenaardse goden.
Lovecrafts’ werk en zijn betekenis
De kennis van deze werkelijkheid is in zijn verhalen slechts voorbehouden aan een kleine club. Zij die weet hebben van de Cthulhu mythe brengen het er vaak niet best vanaf. Ze gaan een wisse dood tegemoet of ze worden krankzinnig. De verhalen van Lovecraft spelen zich vaak af in Massachusetts, in de fictieve plaats Arkham.
Kosmische horror
Via oude sektes en religies komt de protagonist(en) in de verhalen van Lovecraft vaak in contact met de goden. Deze maken echter zelden acte de présence. De reden hiervoor is dat de goden toch niet door menselijk handelen gestopt kunnen worden. Zij worden vaak gerepresenteerd door sterfelijken. Racisme steekt hierbij regelmatig de kop op in de verhalen van Lovecraft en is vaak gericht aan het adres van niet-Angelsaksische culturen. Dit maakt Lovecraft tot een controversiële schrijver, wat tot de dag van vandaag discussies oplevert.
Racisme: de tijdsgeest van Lovecraft
De herkomst van het racisme in het werk van Lovecraft is te plaatsen in de tijd waarin hij leefde. De gevierde comicauteur Alan Moore bespreekt het in zijn voorwoord voor het zeer interessante The New Annotated H. P. Lovecraft van advocaat en schrijver Leslie S. Klinger. Lovecraft leefde in de periode tussen de twee grote wereldoorlogen en zijn werk kun je niet los zien van het Amerika in die tijdsperiode. Het land was nog niet de hechte maatschappij of wereldmacht zoals we die nu kennen. In die tijd was er een ongekende toestroom van immigranten en vluchtelingen, wat je vooral terugzag op de straten van New York, waar de ouderwetse Lovecraft woonde. Het straatbeeld van Harlem, Greenwich Village, Times Square en de Bowery werd gekleurd door een nieuwe, flamboyante groep mannen en vrouwen die hun seksuele voorkeur niet onder stoelen of banken schoof. Vrouwenrechten werden bevochten, stakingen waren aan de orde van de dag en in Rusland was de revolutie net achter de rug. Het zijn stuk voor stuk wereldbeeld verschuivende elementen die angst en onmacht opriepen bij traditionele, ouderwetse mannen als Lovecraft.
Zijn ervaringen veroorzaakten bij Lovecraft een sterke afkeer van New York en hij ontwikkelde een aversie tegen de immigrantenbevolking. Zijn jeugd, zijn teruggetrokken leven en het feit dat Lovecraft alleen achterbleef in Brooklyn, nadat zijn vrouw hem verliet om een betrekking te accepteren in Cleveland, spelen natuurlijk ook een rol. Tel daarbij op dat zijn ideeën, dromen en angsten in talloze – tot wel honderdduizend – brieven bewaard zijn gebleven en voor een groot deel ook gepubliceerd zijn. Die nalatenschap toont niet alleen zijn racisme, vermeende misogynie, vooroordelen, antisemitisme en afkeer van homoseksualiteit, maar geeft ook een wrang beeld van de tijdsgeest in die periode. Een periode waar we met onze moderne blik afkeurend op terugkijken, maar nooit mogen negeren of proberen te verbloemen. Het verklaart de herkomst van de gruwel en duisternis in de verhalen van Lovecraft, waar we ons in dit artikel verder mee bezig zullen houden.
De Cthulhu Mythologie
De Cthulhu Mythologie speelt zich af in een universum waarin verschillende machtige goden en andere wezens centraal staan. De god Cthulhu is hiervan de bekendste, ondanks dat hij niet de machtigste of belangrijkste van alle goden is. De verschillende goden binnen de mythologie zijn te verdelen in drie groepen. Grote Ouden (Great Old Ones), Buitenste Goden (Outer Gods) en Oude Goden (Elder Gods).
Grote Ouden
De Grote Ouden zijn buitenaardse wezens met enorme kracht. Ze worden aanbeden door enkele menselijke sektes en de meeste niet-menselijke rassen binnen de mythologie. De meeste van deze goden zitten opgesloten op aarde of andere planeten. De reden hiervoor is niet bekend. Lovecraft heeft de beroemdste van hen bedacht, Cthulhu, maar het merendeel is bedacht door andere schrijvers. Ook de term ‘Cthulhu Mythos’ komt niet van Lovecraft zelf, maar van August Derleth, die een vriend van Lovecraft was. Hij voltooide en bewerkte na de dood van Lovecraft enkele van zijn ongepubliceerde verhalen.
Buitenste Goden en Oude Goden
De Buitenste Goden zijn nog machtiger dan de Oude Goden. Lovecraft zelf noemde hen Overige Goden (Other Gods). Zij functioneren op kosmisch niveau en hun leider is Azathoth. De Oude Goden (Elder Gods) zijn de tegenstanders van de Buitenste Goden en De Grote Ouden. Door sommige worden ze niet gezien als een officieel onderdeel van de mythologie, omdat Lovecraft in zijn verhalen duidelijk heeft vermeld dat op het kosmische niveau waarop de goden bestaan de grens tussen goed en kwaad niet meer bestaat. Voor de goden is de mensheid niets, zij staan er als het ware onverschillig tegenover. Zoals gezegd zijn het de protagonisten in de verhalen die vaak oog in oog komen te staan met sektes die de goden vereren en dus niet met de goden zelf.
Om alle goden en monsters uit de mythologie te bespreken is onbegonnen werk. Voor de echte hardcore fans is dit leuk om op te zoeken en uit te pluizen, maar voor dit artikel zal ik er ‘slechts’ een aantal op een rij zetten om te laten zien hoeveel het er zijn. Enkele van de bekendste goden in de mythologie zijn: Hastur, Ithaqua, Nyarlathotep, Azatoth, Yog-Sothoth en Cthulhu. Onder de ‘andere wezens’ vallen bijvoorbeeld Byakhee, Deep Ones, Elder Things, Mi-Go en Hounds of Tindalos. Onder een aantal sektes vallen: Black Brotherhood, Brotherhood of the Beast, Brotherhood of the Black Pharaoh en Brothers of the Yellow Sign.
Aan deze opsomming zie je hoe complex de mythologie in elkaar zit. Een aantal verhalen van Lovecraft die deel uit maken van de Cthulhu Mythos zijn: The Dunwich Horror, The Call of Cthulhu, The Colour Out of Space en At the Mountains of Madness.
Rollenspel – Call of Cthulhu
Een ander medium dat sterkt heeft bijgedragen aan de vormgeving van de mythologie is de RPG Call of Cthulhu, uitgegeven door Chaosium in 1981. Dit spel is ontworpen door Sandy Petersen en hij voegde nog meer details toe aan de mythologie. Veel hedendaagse schrijvers, waaronder ondertekende, die bijdragen aan de mythologie gebruiken dit spel als uitganspunt. Wil je het zelfs eens proberen, dan is een aanrader van mijn kant het spel Encounter Roleplay. Deze community met diverse spelers benadert de mythologie op geheel eigen wijze. Het spel is zeer professioneel, vermakelijk en spannend. Ze zijn onder andere te vinden op YouTube.
Lovecraft: series, strips, spellen en muziek
De Cthulhu Mythologie heeft veel schrijvers en producers geïnspireerd. Kijk bijvoorbeeld naar Doctor Who, South Park, Justice League, Night Gallery, The Real Ghostbusters en Scooby-Doo! Mystery Incorporated. In tal van strips, spellen en muziek zijn ook verwijzingen te vinden naar de verhalen. Zo is er een Cthulhu-versie van het bordspel Pandemic met de naam Pandemic: Reign of Cthulhu. In onze Modern Myths Shop vind je het bordspel Arkham Horror 3rd Edition, welke Daniel bespreekt in de rubriek Modern Myths Spellenavond.
De vraag is of Lovecraft zijn eigen populariteit en bijdrage aan deze steeds groter wordende community zou hebben kunnen bevatten. Zonder twijfel heeft hij tijdens zijn carrière iets in gang gezet wat een domino-effect had.
Uitgelicht: de Necronomicon
De Necronomicon is een fictief boek bedacht door Lovecraft. Het boek maakte voor het eerst zijn opwachting in het verhaal The Hound uit 1924. De Necronomicon is een grimoire (magisch handboek) van Arabische oorsprong, geschreven door de fictieve schrijver Abdul Alhazred. De naam van deze schrijver is een pseudoniem dat Lovecraft voor zichzelf had bedacht.
Volgens het verhaal History of the Necronomicon uit 1927 was Abdul een gestoorde dichter uit Jemen. Hij leefde omstreeks het jaar 700 en stierf rond het jaar 738. Zijn dood is omgeven door mysterie, maar het verhaal gaat dat hij werd ontvoerd naar de Naamloze Stad waar hij een marteldood stierf. Dit omdat hij de geheimen van de wezens waar hij over schreef prijs had gegeven. Deze konden dat niet waarderen en Abdul moest hiervoor boeten.
Boek met een eigen leven
Door de jaren heen is de Necronomicon een eigen leven gaan leiden. Bij sommigen is het idee ontstaan dat het boek echt is. Het gebeurt vaak dat er in boekhandels of bibliotheken naar dit werk wordt gezocht of gevraagd. Waar de naam Necronomicon vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Lovecraft beweerde dat hij de naam had afgeleid uit een droom. De schrijver Abdul Alhazred was een van de weinige mensen die van het bestaan van de goden Yog-Sothoth en Cthulhu afwist. De inhoud van de Necronomicon is zo gruwelijk, dat veel lezers van dit boek volgens Lovecraft hun verstand verliezen.
Van Terry Pratchett tot Evil Dead
Velen liften of hebben meegelift op de populariteit van de Necronomicon en er zijn door de jaren heen verschillende varianten verschenen die niets te maken hebben met de versie van Lovecraft. Terry Pratchett bijvoorbeeld verzon het boek Necrotelicomnicon, het telefoonboek voor de doden. Marvel Comics heeft Lovecrafts’ pseudoniem geïntegreerd in het Marvel Universum. Dit gebeurde al in 1978 en inmiddels behoort Abdul Alhazred tot de vaste vijand van onder andere Wolverine. Velen onder ons zullen de Necronomicon vooral kennen uit de film Evil Dead en zijn vervolgen.
Volgens de overlevering waren er begin twintigste eeuw nog vijf exemplaren over van de Necronomicon. Ze werden bewaard in de volgende instanties: The British Museum, Bibliothèque nationale de France, de bibliotheek van de Harvard University, de Universiteit van Buenos Aires en er is een exemplaar in de Miskatonic University in het fictieve Arkham.
Wie is Cthulhu?
De god Cthulhu maakte voor het eerst zijn opwachting in het verhaal Call of Cthulhu. Miljoenen jaren geleden kwam hij op aarde terecht en wordt beschreven als een kolossaal wezen dat opgesloten zit in de verzonken stad R’lyeh in de Stille Zuidzee. Hij is de hogepriester van De Grote Ouden. De oorsprong van deze god wordt in geen van Lovecrafts’ verhalen onthuld. Zijn lichaam is gemaakt van een onbekende buitenaardse materie en zijn uiterlijk lijkt op een enorme octopus, gecombineerd met elementen van een draak. Cthulhu is een menselijke karikatuur en is honderden meters groot. Karakteristiek voor Cthulhu zijn de tentakels die ontspruiten aan de voorkant van zijn gezicht. De gevangenschap van Cthulhu zorgt voor constante angst bij de mens in het algemeen en de god wordt aanbeden door diverse religies en sektes alsmede andere wezens in de wereld van Lovecraft, zoals de Deep Ones en de Mi-Go.
Lovecraft: complexe materie
Voor de verhalenbundels Zinderende Zomers en Wrede Winters heb ik me laten inspireren door de god Dagon en het ras van Yith. Deze bundels zullen verschijnen bij Godijn Publishing, de data waarop dit gaat gebeuren is nog onbekend. Modern Myths en ik houden jullie op de hoogte natuurlijk. Net zoals Lovecraft heb ik me voor mijn verhalenbundel One for the Birds laten inspireren door Edgar Allan Poe en zo is de cirkel rond. Als je je laat inspireren door de fantastische creaties van anderen en daar zelf weer jouw creativiteit op loslaat, kan dat tot mooie, interessante, spannende en gruwelijke producten leiden. Wat wil je nog meer? Lovecraft heeft de trein in gang gezet en ik ben erg benieuwd waar dit allemaal toe leidt. De materie stemt ook tot nadenken. Wat als we maar een speelbal zijn van een buitenaardse entiteit, zoals aan het einde van de film Men in Black? We zijn nietig, in een universum dat niet te bevatten is zo groot. Ondenkbaar, toch?
Lovecraft beginnersgids
Nu je een beeld hebt van H.P. Lovecraft en zijn werk, wil je waarschijnlijk ook de Cthulhu mythologie induiken. Hier sommen we enkele instapmogelijkheden op:
The Complete Fiction of H.P. Lovecraft – prachtige verzamelbundel met de 53 korte verhalen, vier novelles en het boek The Case of Charles Dexter Ward van de auteur. Er is ook een bundel die niet compleet is, maar wel het beste werk van de auteur verzameld: Necronomicon.
The New Annotated H. P. Lovecraft – wil je wat hulp bij het lezen van Lovecrafts’ verhalen? In deze geannoteerde versie krijg je van schrijver Leslie S. Klinger achtergronden over de schrijver en de verhalen. De meerwaarde zit hem ook in de meer dan 300 prachtige illustraties. Met een voorwaard van Alan Moore.
Hellboy – Striptekenaar Mike Mignola is groot fan van Lovecraft en dus zie je zijn creatie Hellboy het regelmatig aan de stok krijgen met monsters gebaseerd op de Cthulhu mythologie. Deze comicserie is een goede manier om in te stappen in de wereld van Lovecraft, voor je je aan het werk van de auteur zelf waagt.
Neonomicon – Nog een stripserie gebaseerd op Lovecraft, ditmaal van Alan Moore. Deze beroemde comicauteur, die je kent van Watchmen, geeft in Neonomicon zijn visie op het werk van de horrorauteur. Daarnaast is het ook een misdaad-horrorverhaal zoals Lovecraft dat zelf had kunnen schrijven. Let op: moeilijk verkrijgbaar.
Arkham Horror 3rd Edition – Toegankelijke editie van het bekende bordspel waarin je in Arkham zelf een mysterie moet oplossen, zonder krankzinnig te worden.- Encounter Roleplay – Deze community met diverse spelers benadert de mythologie op geheel eigen wijze. Het spel is zeer professioneel, vermakelijk en spannend. Ze zijn onder andere te vinden op YouTube.
- Munchkin: Cthulhu – Er is ook een Cthulhu-versie van dit beroemde kaartspel. Hou de angstaanjagende monsters van je lijf en zorg dat je niet waanzinnig wordt!
- Pandemic: Reign of Cthulhu – De Cthulhu-versie van het beroemde bordspel. Ditmaal moet je een uitbraak van Cthulhu zelf tegenhouden. Kun jij op tijd de vier portalen sluiten?
Gibbous – A Cthulhu Adventure – Deze computergame is dan wel geen bordspel, maar we noemen hem toch even. Geweldig leuk adventure in de vertelstijl van Lovecraft. Lees Pauls recensie van deze game.
Castle Freak – een film gebaseerd op The Outsider.- Dagon – geïnspireerd op de korte verhalen Dagon en Shadow over Innsmouth.
- From Beyond – naar het korte verhaal met dezelfde naam.
Necronomicon – bloemlezing film gebaseerd op het werk van Lovecraft.- Re-Animator – Heel losjes gebaseerd op het Lovecraft-verhaal Herbert West: Re-Animator (en zeer bloederig).
Imagine Film Festival 2020 – Tijdens het Imagine Film Festival 2020 zou de verfilming van Color out of Space in première gaan. Regisseur Richard Stanley zelf zou erbij aanwezig zijn voor een Q&A, maar door het corona-virus is het festival helaas niet doorgegaan. Via de link kun je de blu-ray recensie lezen.
Lovecraft Country – Geen film, maar een televisieserie (en ook een boek). Sterk verhaal over soldaat Atticus “Tic” Freeman die in de jaren 50 niet alleen te maken krijgt met monsters en cultleden, maar ook met racisme. Deze serie combineert alle Lovecraft-elementen die we in dit artikel besproken hebben. Aanrader.
Lovecraft – Bronnen:
- https://nl.wikipedia.org
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Howard_Phillips_Lovecraft
- Leslie S. Klinger, The New Annotated H.P. Lovecraft, New York: Liveright 2014
Lovecraft – Beeldmateriaal:
- Howard Phillips Lovecraft – Public Domain
- Providence – The Providence Plantations for 250 Years (1886) – Public Domain
- Interpretatie van Dagon – Auteur: Dominique Signoret*
- Weird Tales nummer 11 – Public Domain
- Schets van Cthulhu – Public Domain
- Interpretatie van Azathoth – Auteur: Dominique Signoret*
- Satirische Poolse Cthulhu poster – Auteur: Większe Zło*
- Lucy Lawless in Ash vs Evil Dead – © 20th Century Fox Home Entertainment
- Interpretatie van Cthulhu– Auteur: BenduKiwi (2006)**
- Gedenkplaat voor Lovecraft – Auteur: James Spurrier***
* Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
** GNU Free Documentation License Version 1.2
*** Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic
Lees hier meer Modern Myths-achtergronden.
© 2019-2024 Modern Myths
Bedankt voor alle interessante, goedgeschreven informatie, Silvia! Ik vond het erg fijn om een keer zo in het Nederlands over H.P. Lovecraft te lezen, wist niet eens dat Watchmen-held Alan Moore er een comic over geschreven had. Heb hem meteen besteld!
MVG,
Een eenentwintigjarige student die zijn Engelse bachelor thesis over (het racisme van) Lovecraft (en Stepen King) schrijft.