Dochters van Sparta recensie – Een andere vrouwelijke kijk op de Ilias

De Ilias van Homerus – het epos over de Trojaanse oorlog – spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. Er verschijnen dan ook regelmatig hervertellingen van het klassieke verhaal. Ook is er steeds meer aandacht voor het vrouwelijke perspectief van deze historische mythes, dat lang onderbelicht is geweest. Wat dreef Helena om voor Troje en Paris te kiezen? En wie was Klytaimnestra, haar zus die met de Griekse koning Agamemnon getrouwd was? In Dochters van Sparta geeft Claire Heywood, die zelf klassieke talen studeerde, een stem aan deze twee vrouwen. Hoe gaat de schrijfster om met deze eeuwenoude personages? Je leest het in Joanys Dochters van Sparta recensie!

Zelfs duizenden jaren later weten veel mensen wel iets van de mythische Trojaanse oorlog. De bekendste vertelling is misschien wel de Ilias van Homeros, de oudst bekende geschreven bron. Het vertelt echter niet het hele verhaal: de Ilias gaat vooral over het laatste jaar van de Trojaanse oorlog, met Achilles in de hoofdrol.

Zijn vervolg, de Odyssey, richt zich weer op de terugreis van Odysseus, één van de Grieken die meevocht in de strijd. Zo zijn er nog meer dichtwerken die verschillende delen van de oorlog verhalen, zoals de Cypria, de Aethiopis en de Nostoi. Dat alles wordt aangevuld met het werk van latere dichters die met het epos aan de haal zijn gegaan. Denk hierbij aan Aeschylus, Sophocles en natuurlijk Vergilius.

Koop Dochters van Sparta

De puzzel van de Trojaanse oorlog

Het reconstrueren van de volledige oorlog is dus een aardig puzzelwerk, en daarmee een uitdaging voor elke schrijver die zich aan een hervertelling waagt. Claire Heywood besloot zich in haar Dochters van Sparta te richten op twee vrouwen die in meer of mindere mate een rol in de oorlog speelden: de Spartaanse prinsessen Helena en Klytaimnestra.

Heywood ontleent haar keuzes uit verschillende dichtwerken en laat daar haar eigen interpretatie op los. Hierdoor krijg je een heel ander verhaal dan bijvoorbeeld Elektra van Jennifer Saint, terwijl dezelfde personages de hoofdrollen spelen. Lees ter vergelijking ook onze Elektra recensie!

Dochters van Sparta recensie – Een verhaal van twee zussen

Klytaimnestra en Helena groeien als (half)zussen op aan het Spartaanse hof. De oudste van de twee – Klytaimnestra – is voorbestemd om in Sparta te blijven en samen met haar toekomstige echtgenoot te regeren. Helena zal uitgehuwelijkt worden en haar familie op den duur verruilen voor het hof van haar echtgenoot. Het loopt echter anders dan de twee meisjes verwachten: hun vader, Tyndareos, besluit dat juist Klytaimnestra haar thuis moet verlaten om met de Myceense Agamemnon te trouwen.

Hierdoor worden de twee zussen van elkaar gescheiden. Klytaimnestra vertrekt naar het Myceense hof – waar ze zich een vreemdelinge voelt – en Helena trouwt in Sparta met de broer van Agamemnon; Menelaos.

Vrouwen aan het Griekse hof

Vrouwen hebben het niet gemakkelijk in het oude Griekenland. Klytaimnestra en Helena hebben weinig te zeggen over met wie ze trouwen, waar ze wonen of zelfs of ze wel of niet zonder begeleiding door het paleis mogen lopen. Ze worden geacht te weven en stilletjes naast hun man te zitten terwijl hij regeert, meer als een trofee dan als een gelijke. Wanneer hun vader echtgenoten voor hen uitkiest, hebben de twee zussen geen andere keuze dan zich in hun lot te schikken.

Dochters van Sparta recensie – Twee kanten van het verhaal

Hoewel Helena thuis in Sparta mag blijven, is ze ongelukkig in haar huwelijk. Ze kan maar moeilijk een band vormen met de stille Menelaos, en dat wordt alleen maar erger wanneer ze hun eerste kind krijgen. Helena overleeft de bevalling maar net, en voelt geen band met haar pasgeboren dochter Hermione. Haar grootste angst is om opnieuw zwanger te worden, terwijl Menelaos juist een zoon nodig heeft om de troonopvolging veilig te stellen. Dit zorgt ervoor dat de kloof tussen hen alleen maar groter wordt.

Wanneer Menelaos Trojaanse gasten in het paleis ontvangt, valt Helena voor de charmes van de Trojaanse Paris. Hij biedt haar een uitweg uit zowel haar huwelijk en het vooruitzicht opnieuw kinderen te moeten baren. Ze hoopt dat ze Menelaos de moeite niet waard is om terug te halen, maar in plaats daarvan ontketent ze een oorlog.

Agamemnon roept op tot oorlog

Ondertussen probeert Klytaimnestra zich te wortelen aan het Myceense hof. Met de geboorte van haar kinderen lukt dat langzaam maar zeker. Hoewel haar relatie met Agamemnon moeizaam is, heeft ze zich bij haar lot neergelegd en probeert ze in haar leven haar eigen geluk te vinden. Dan bereikt het nieuws hen dat Helena is meegenomen naar Troje en roept Agamemnon de Griekse legers op om haar terug te halen. Zo begint de Trojaanse oorlog.

Leuk om met en zonder achtergrondkennis te lezen

Ken je het verhaal van de Trojaanse oorlog al, dan is Dochters van Sparta extra interessant om te lezen. Het is namelijk verfrissend om een nieuwe blik op Helena en Klytaimnestra te verkennen en de gebeurtenissen van de oorlog door een andere lens te bekijken. Heywood geeft een gezicht aan mythologische figuren zoals Agamemnon, Hektor en Leda.

Tegelijkertijd is het boek ook zeker geschikt voor lezers die geen ervaring hebben met de klassieke Griekse wereld en haar mythes. Heywood weet deze klassieke wereld treffend neer te zetten en vertelt een bovenal menselijk verhaal dat in alle tijden herkenbaar is. Als lezer krijg je al snel sympathie voor Helena en Klytaimnestra en begrijp je de keuzes die ze maken. Ze vormen het hart van het verhaal. Hierdoor speelt de Trojaanse oorlog zelf maar een kleine rol; de focus ligt vooral op de twee zussen. En zij worden nauwelijks betrokken bij het oorlogvoeren.

Dochters van Sparta recensie – Het blijft natuurlijk fictie

Het is (net als bij alle fictieve vertellingen over de oudheid) wel goed om tijdens het lezen in je achterhoofd te houden dat de gebeurtenissen en keuzes die personages maken, niet altijd overeen komen met de originele mythes. Omdat sommige bronnen over Klytaimnestra en Helena verschillen, heeft Heywood zich de personages echt eigen moeten maken.

Ik kan niet veel op deze keuzes ingaan zonder spoilers te geven, dus ik raad je van harte aan om het boek zelf te lezen en te ontdekken wat je ervan vindt! Het is extra leuk om daarna ook Elektra van Jennifer Saint te lezen en een vergelijking te maken. De twee boeken gaan deels over dezelfde personages, maar worden door de twee auteurs op hun eigen manier benaderd.

Dochters van Sparta is nu verkrijgbaar in de boekwinkel.

Titel: Dochters van Sparta
Auteur: Claire Heywood
Vertaling: Ine Willems
Uitgever: Uitgeverij Orlando
ISBN: 978-90-832-0984-5

Modern Myths Shop

Lees meer Modern Myths recensies!