De Duivel en de Duistere Diepte recensie – Moord en onheil op volle zee

Roxan las De Duivel en de Duistere Diepte, het nieuwe boek van Stuart Turton (bekend van De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle). Na Orakel van Thomas Olde Heuvelt, toevallig weer een boek met een 17e-eeuws zeilschip in de hoofdrol. Maar dit is een heel ander soort boek, hoewel het verhaal net zo spannend en onheilspellend is. Waag jij het om je in onze De Duivel en de Duistere Diepte recensie in te schepen op de Oost-Indië vaarder de Saerdam op haar reis van Batavia naar Amsterdam?

Batavia, 1634. Als het VOC-schip de Saerdam op het punt staat uit te varen, verschijnt er een leproos op de kade die het schip vervloekt. Hij wordt gedood, maar dan blijkt dat de man helemaal geen tong had. En dus niet kon spreken…

Eenmaal op volle zee volgen onheilspellende gebeurtenissen elkaar in snel tempo op. De levende have (het vee aan boord) wordt op gruwelijke wijze gedood en er worden mysterieuze symbolen in het schip gekrast. Ook predikt een geestelijke over een duivel met de naam “Ouwe Tom.”

De Duivel en de Duistere Diepte - Stuart Turton - cover

Koop De Duivel en de Duistere Diepte

Tot overmaat van ramp waart de dode leproos rond op het schip en horen de zeelieden en passagiers ‘s nachts een stem fluisteren. Deze stem belooft hun diepste wensen te laten uitkomen, in ruil voor een simpele gunst. Maar is er echt een duivel aan boord of speelt iemand kat en muis met alle opvarenden van de Saerdam?

De Mus en de Beer

Het is de taak van Arent – “de Beer” – Hayes om uit te zoeken wat er gaande is op het schip. Als trouwe lijfwacht van de beroemde speurder Samuel – “De Mus” – Pipps is hij bekend met al zijn methodes. Maar deze last drukt zwaar op zijn schouders. Hij moet namelijk niet alleen het mysterie van Ouwe Tom op zien te lossen, maar ook de onschuld bewijzen van zijn vriend Sammy die geëxecuteerd zal worden bij aankomst in Amsterdam.

De Duivel en de Duistere Diepte recensie – Onrust aan boord

Aan boord zijn diverse notabelen uit Batavia, waaronder gouverneur-generaal Jan Haan met zijn vrouw Sara en dochter Lia. Ook zijn maîtresse Creesjie Jens met haar zoontjes spelen een rol. Allemaal bewaren ze hun eigen geheimen, maar op wie van hen heeft de duivel het gemunt?

Tegelijkertijd neemt de onrust onder de bemanning toe. Geplaagd door vreselijke stormen, ongelukken en de verleidingen die de duivel ‘s nachts in hun oren fluistert, wordt het risico op muiterij met de dag groter. Als het Arent niet lukt om de zaak op te lossen zijn alle passagiers aan boord van het schip in groot gevaar.

Genre-overschrijdende spanning

Zoals Stuart Turton in zijn nawoord zelf aangeeft is De Duivel en de Duistere Diepte moeilijk binnen een bepaald genre te plaatsen. Is het horror? Een detective? Een scheepsroman? Historische fictie? Al deze aanduidingen zijn in meer of mindere mate juist, maar dekken ook niet de hele lading.

De historie in het boek is fictief. De details van het leven aan boord van een 17e-eeuws zeilschip die belangrijk zijn voor het verhaal zijn wel nauwkeurig uitgezocht. Maar soms is er ook bewust voor gekozen om deze details juist los te laten. Onder andere in de relaties tussen de mannen en vrouwen aan boord van het schip. De vrouwelijke personages krijgen daardoor meer vrijheden dan ze waarschijnlijk in werkelijkheid hadden aan boord van een schip in de 17e eeuw. Daarentegen wordt de indeling en de cultuur van de zeelui aan boord van het schip juist wel weer heel getrouw weergegeven.

De Duivel en de Duistere Diepte recensie – Aanrader voor fans van Sherlock Holmes

Het verhaal blijft goed te volgen door een tekening van het schip voor in het boek, waarin alle dekken en masten benoemd worden. Door er bewust voor te kiezen sommige details weg te laten die niet belangrijk zijn voor de begrijpelijkheid van het verhaal, houdt het boek zijn hoge snelheid. Het verhaal blijft daardoor spannend tot aan de laatste bladzijde. Ik heb dit boek dan ook in één ruk uitgelezen.

Ik kan De Duivel en de Duistere Diepte aanbevelen aan fans van de mysteries van Sherlock Holmes. Voor liefhebbers van zeer gedetailleerde scheepsromans – zoals de Aubrey-Maturin serie van Patrick O’Brian – is het echter misschien minder geschikt.

Extra leestip: Het Gezelschap van Leugenaars

Als je De Duivel en de Duistere Diepte leuk vond, dan kan ik ook Het Gezelschap van Leugenaars van schrijfster Karen Maitland aanbevelen. In 1348 waart de zwarte dood rond in Engeland. Op de vlucht voor de pest worden negen mensen tot elkaars gezelschap veroordeeld. De verhalen die ze vertellen zijn onbetrouwbaar. De enige die de waarheid lijkt te spreken is het meisje Narigorm. Maar haar voorspellingen zijn altijd even gruwelijk. De verhoudingen worden steeds grimmiger als een van de leden van het gezelschap dood wordt aangetroffen. Bevindt het kwaad zich in hun midden?