De Schrijvenaar van Thyll recensie – Heruitgave van een Groningse fantasy klassieker

In 1987 debuteerde de Groningse leraar, muzikant en schrijver Peter Schaap met zijn fantasy roman De Schrijvenaar van Thyll. Hij won er een Euro-Award voor tijdens de Eurocon in Budapest in 1988. Vele boeken zouden volgen. Lange tijd kon je het verhaal over de eigenzinnige tovenaar – eh… schrijvenaar – Zaranthe van Thyll slechts in tweedehands boekwinkeltjes in achterafstraatjes vinden. Tot uitgeverij Spatterlight het boek onlangs opnieuw uitgaf, herzien door Peter Schaap zelf. Lees in onze De Schrijvenaar van Thyll recensie hoe dit bijzondere verhaal terecht als Nederlandse klassieker gezien mag worden! 

Lees ook Jeroens Ondeeds de Loutere recensie.

In de wereld van Haratir – of het Hoge Land – is het gilde van schrijvenaars in staat de werkelijkheid te beïnvloeden door het gebruik van een magisch drakenschubextract. Lang geleden ontdekte de hofschrijver Randoer tijdens een oorlog de mogelijkheden van het extract en werd zo de eerste – en machtigste – van zijn soort. Maar Randoer de Onverzettelijke begreep ook de gevaren van zijn ontdekking. Hij richtte daarom de orde der schrijvenaars op die de Werkelijkheid moest bewaken. Hij legde de leden van de orde strenge regels op om het drakenschubextract te beschermen en misbruik ervan te voorkomen.

Koop De Schrijvenaar van Thyll

Eeuwen later raakt het extract echter op en zes van de zeven schrijvenaars van het gilde – die hun macht vooral ook voor eigen gewin hebben benut – zijn in paniek. Ze besluiten de geest van Randoer op te roepen om raad te vragen. Maar daarvoor hebben ze hun zevende collega nodig: de sobere, nuchtere schrijvenaar Zaranthe van Thyll. Tot groot chagrijn van zijn mede-schrijvenaars eert Zaranthe het credo van zijn gilde en laat de laatste druppel extract liever verloren gaan, dan in de Werkelijkheid in te grijpen…

Dark fantasy uit de jaren 80

In de jaren 80 was dark fantasy en sword & sorcery populair. Zowel The Lord of the Rings van Tolkien als de avonturen van Conan de barbaar van Robert E. Howard werden nog steeds gelezen. Op filmgebied kwamen The Dark Crystal, Labyrinth, The Princess Bride, Legend, Willow en The Neverending Story allemaal in dat decennium uit.

Ben je – net als ik – liefhebber van al die titels, dan zul je comfortabel in De Schrijvenaar van Thyll wegzinken, mocht je het boek nog niet kennen. Het duistere jaren 80 randje van het fantasy-verhaal is bewaard gebleven, ook nu Peter Schaap de tekst herzien heeft voor deze moderne uitgave.

De Schrijvenaar van Thyll recensie – Nuchterheid en droge humor

Daarbij voelde ik me nog meer thuis in de wereld van Haratir door de onmiskenbare schrijfstijl van de Groningse Peter Schaap. Hoewel de roots van mijn familie in Amsterdam liggen, ben ik geboren en getogen in Groningen. Ik herkende de nuchtere handelingen van Zaranthe en zijn droge humor meteen en voelde mijn eigen manier van naar de wereld kijken doorschemeren in Peter Schaaps omschrijvingen van de landschappen.

Misschien is nog wel het beste voorbeeld van de sfeer in het boek de passage waarin Zaranthe naar een plek gaat waar oude magische elfenstenen de mogelijkheid bieden tot het openen van een portaal. De norse, armetierige menselijke turfstekers die daar het landschap onteren staan in zulk schril contrast met de mystiek van die plek, dat het gewoon pijnlijk is. Haratir is ook echt een post-Midden-aarde samenleving, waarin de mensheid in opkomst is en dwergen, elfen en andere magische wezens al zo goed als verdwenen zijn. Die sfeer past perfect bij de teloorgang van het gilde van de schrijvenaars.

Een tovenaar als Radagast de Bruine

Dat gilde zelf is een bonte verzameling van excentriekelingen. Iedere schrijvenaar – behalve Zaranthe – heeft de macht van het drakenschubextract benut om zich onmetelijke rijkdommen en opvallende lichamelijke eigenschappen toe te eigenen. Zo heeft de leider van het gilde vleugels en veren en is er een duistere tovenaar die zijn armen heeft vervangen door tentakels.

Zaranthe moet niets van dat alles hebben. Je kan hem nog het beste vergelijken met Gandalf uit het eerder genoemde The Lord of the Rings, of – misschien nog beter – met een Radagast de Bruine. Zaranthe bezit niets van rijkdom, woont in een vervallen ruïne van een kasteel in Thyll en geeft vooral om zijn groentetuintje en wijnranken. Zijn voorraad extract is ook geslonken, maar – in tegenstelling tot zijn gildecollega’s – bezit hij nog voldoende om het een hele poos uit te zingen. En dat maakt hem een doelwit…

De Schrijvenaar van Thyll recensie – Een nog altijd actueel verhaal

De Schrijvenaar van Thyll is daarmee nog steeds een actueel verhaal. Het helpt waarschijnlijk dat Peter Schaap de tekst herzien heeft (ik ken de originele uitgave niet), maar rijken die de wereld plunderen in tijden van schaarste – en daarbij niets ontzien in hun zucht om hun levensstijl en macht te behouden – is helaas nog steeds van deze tijd. Het is dan ook zeer grappig om te lezen hoe de gewiekste Zaranthe de andere schrijvenaars steeds te slim af is en hoe hun ergernis steeds groter wordt.

Maar ook Zaranthe zelf is niet onfeilbaar. Om zijn drakenschubextract veilig te stellen en zich te beschermen tegen zijn gildecollega’s, moet hij ook lastige beslissingen nemen. Daarbij wordt hij gehinderd door allerlei ongemakken, zoals zijn niet al te snuggere leerling Sjerdi. Het verhaal neemt je mee van de ene naar de andere bijzondere gebeurtenis en locatie, waar je van het ene avontuur in het andere rolt.

Op het puntje van je leesstoel

Het duistere kantje van het boek houdt je daarbij op het puntje van je leesstoel. Zo moet Zaranthe op zoek naar zijn leermeester Rinaldus die hij gevangen genomen vindt in een afgelegen mensendorp. De middeleeuwse strafpraktijken die de dorpelingen botvieren op de oude schrijvenaar zijn barbaars. Met zweethandjes lees je door in de hoop dat het allemaal goedkomt.

Een ander voorbeeld van de duistere fantasy van de jaren 80 zijn de demonen die huizen in de bergen. Zaranthe moet op zoek naar de draak NirNir, maar in de bergen waar zij huist bevinden zich nog tal van andere gevaren. In de spelonken en spleten van het gebergte zijn gruwelijke demonen op jacht naar prooi. De horror van deze wezens geeft je koude rillingen en wederom is het maar de vraag of Zaranthe aan ze kan ontkomen.

De Schrijvenaar van Thyll recensie – Onmisbare Groningse fantasy klassieker!

Van begin tot einde blijft De Schrijvenaar van Thyll boeien en ik kan haast niet geloven dat het boek nooit eerder op mijn pad is gekomen. Ik ben dan ook blij dat uitgeverij Spatterlight me benaderde om de heruitgave te recenseren. Het nieuwe omslagontwerp van M.J. ter Brughe is trouwens ook bijzonder uitnodigend. Het boek neemt nu een bijzonder plekje in mijn boekenkast in, naast die andere ontdekking die de uitgeverij me in 2020 stuurde: The Witches’ Brew.

Naast De Schrijvenaar van Thyll is ook het boek Ondeed de Loutere van Peter Schaap in een heruitgave bij Spatterlight verschenen. Ook dat verhaal ken ik nog niet, maar als het maar half zo onderhoudend is als de lotgevallen van Zaranthe, dan heb ik nog iets in het verschiet om zeer naar uit te kijken. Maar om nu een punt achter deze recensie te zetten: wil je een van origine Nederlandse fantasy klassieker beleven, haal dan De Schrijvenaar van Thyll in huis. Je zult er geen spijt van krijgen!

Titel: De Schrijvenaar van Thyll
Auteur: Peter Schaap
Uitgever: Spatterlight
ISBN: 978-16-194-7444-4

Modern Myths Shop

Lees meer Modern Myths recensies!