In de eerste drie boeken van de Nederlandse sciencefictionserie De Zwijgende Aarde zien we hoe de verschillende kolonies van de mensheid in ons zonnestelsel in chaos verkeren als alle contact met de aarde verbroken wordt. In het vierde deel, De Zwijgende Aarde – Tweeleed, beleven we het verhaal op onze moederplaneet en zien we “de Zwijging” vanuit de bron. Maar dit boek van auteurs Django Mathijsen en Anaïd Haen beklijft vooral door de indringende gebeurtenissen in onze maatschappij van de toekomst. Ongelijkheid, onverdraagzaamheid en haat spelen daar meer dan ooit een rol. Lees in onze De Zwijgende Aarde – Tweeleed recensie hoe dit verhaal heel dicht op je huid gaat zitten en de Zwijging eigenlijk bijzaak wordt.
Lees onze recensies van De Zwijgende Aarde: Revolte, Roest, Titanium, Tweeleed, IJsbrekers
Modificeren is mogelijk
In onze toekomst is de (medische) wetenschap zo ver gevorderd dat je jezelf kunt laten modificeren. Een stevig stel robotbenen voor extra kracht en snelheid, gereedschap zoals grijpers in plaats van armen en chips in je hersenen die je net dat beetje meer rekenkracht geven dan een “puur” mens. En – zoals we weten uit De Zwijgende Aarde – Titanium – is er voor de echte liefhebber nog veel meer mogelijk. De voordelen die deze modificaties bieden, hebben echter ook een groot nadeel: je wordt door de maatschappij stevig belast om je mechanische voorsprong in vergelijking met de niet-gemodificeerden – de puren – te compenseren. In de eerste hoofdstukken van dit boek leer je snel dat de puren, een klein percentage van de bevolking, de scepter zwaait over de gemodificeerden. Die laatste groep wordt meer en meer in het nauw gedreven. Als Arno zijn baan verliest, blijkt dat hij als puur mens niet meer aan de bak komt. De tegenstelling is schrijnend: voor het beschikbare werk moet je gemodificeerd zijn om een kans op een baan te hebben, terwijl je daardoor je maatschappelijke positie in gevaar brengt en je enorm gekort wordt. Daar bovenop word je dan ook nog met de nek aangekeken.
De Zwijgende Aarde – Tweeleed recensie: noodzakelijk zwart/wit
De tegenstelling tussen puur en gemodificeerd wordt in De Zwijgende Aarde – Tweeleed erg zwart-wit neergezet. De puren haten de gemodificeerden en vice versa. De politieke bewegingen in het boek staan elk aan de tegenovergestelde kant van dat spectrum. Vrijheidsstrijder Gajes de Kwaker – die tussen neus en lippen genoemd wordt in de vorige boeken – zit hier tussenin. Maar zijn nuances worden niet geaccepteerd. Ongewild wordt hij ook als radicaal gezien. Vergelijk dit personage, die zijn identiteit beschermd door een vossenmasker te dragen, met “V” uit de comic V for Vendetta van Alan Moore. In dat verhaal gaat de strijd tegen een totalitair regime en draait het om goed tegen kwaad. Voor dit soort verhalen werkt de zwart-wittegenstelling ook prima. Zo word je gedwongen keuzes te maken doordat er geen gemakkelijke middenweg mogelijk is. Je moét kiezen.
Wat offer jij op om de dood te overwinnen?
In De Zwijgende Aarde – Tweeleed wordt deze keuze nog moeilijker. Een ander klassiek literair vraagstuk steekt namelijk de kop op: zou je de dood willen overwinnen als dat kon? Als het genetisch mogelijk is om een defect in je dna weg te poetsen, waardoor je niet overlijdt aan een erfelijke ziekte, zou je dat dan doen? En als het om je kinderen gaat en de ingreep moet gebeuren voor ze zelf mogen beslissen, wat kies jij? Ook als je partner het anders wil? Blijf je puur of laat je je modificeren om te overleven, zelfs als je hiervoor je principes moet opofferen? Voor deze keuze staat Arno, wat hem zijn relatie met zijn vrouw Melissa en zijn kinderen kost. Gedurende de bijna 50 jaar waarin het verhaal zich afspeelt, zie je de consequenties van zijn handelen en voel je de frustratie hiervan met hem mee. Net als bijvoorbeeld Frankenstein, or the Modern Prometheus van Mary Shelley word je gedwongen na te denken over het leven en de dood.
Een stuk van het boek wordt beschreven vanuit het perspectief van een van zijn dochters. Daarmee krijg je ook de andere kant van dit vraagstuk mee. Met de daarbij horende eveneens keiharde consequenties. Tweeleed sleept je mee in de levens van de personages, terwijl de maatschappij om hen heen verhardt. Je kan niet anders dan hopen dat het in werkelijkheid nooit zover zal komen.
De humor in alle ellende
Schrik echter niet, De Zwijgende Aarde – Tweeleed is een bijzonder prettig boek om te lezen. De hoofdstukken zijn kort en je beleeft vooral de belangrijkste gebeurtenissen in de 50 jaar waarin het verhaal zich afspeelt. Dit gaat gepaard met bijzonder veel humor, gebeurtenissen die elkaar spiegelen en veel knappe sciencefiction details. Zo lopen de robotjes in je huishouden (zoals de botler) niet, ze draven voor je. De maaltijd bestaat uit stamcelgehakt, wat je nou niet echt doet watertanden. Maar ook woorden als Vliegerttaxi, postetherisme, techterreur en graffitikwaster zijn voor taalliefhebbers een feest. Dat alles maakt het drama in de levens van Arno en zijn gezin draaglijk.
Als je de voorgaande boeken gelezen hebt, is het ook zeer leuk hoe Tweeleed het geheel vanuit het perspectief van de aarde vertelt. Zo speelt Arno een rol in de bouw van asteroïde 5535/Annefrank uit De Zwijgende Aarde – Revolte. Ook zie je hoe de bewoners van onze planeet op televisie de start van het Hyperion-project beleven, dat een grote rol speelt in De Zwijgende Aarde – Roest. Je krijgt na het lezen van Tweeleed gewoon zin om de eerste delen te herlezen, om met je nieuwe kennis uit dit deel het gedeelde universum nog eens te beleven.
De Zwijgende Aarde – Tweeleed recensie:
toekomst om tegen te vechten
Maar uiteindelijk is het de maatschappijkritiek en de harde blik in onze toekomst wat De Zwijgende Aarde – Tweeleed doet beklijven. De revoluties van de onderdrukte gemodificeerden in de eerdere delen van de serie krijgen door dit vierde boek een extra emotionele lading. Die extra lading tilt de hele serie naar een hoger niveau. De grote vraag die je al die tijd bezig hield – wat gebeurde er op aarde? – wordt in Tweeleed uit de doeken gedaan. De Zwijging vanuit de oorsprong gezien geeft inzicht in de serie als totaal. Hiermee zitten we klaar voor de grote finale die Johan Klein Haneveld met De Zwijgende Aarde – IJsbrekers gaat verzorgen. De achterflap van dat vijfde boek verklapt dat het einde van de Zwijging lijkt te zijn aangebroken. Van de aarde vertrekken de eerste schepen, vastbesloten de macht van de moederplaneet te herstellen…
De Zwijgende Aarde – Tweeleed leert ons echter dat wij op aarde beter eerst onze eigen zaken op orde moeten krijgen. Macht en corruptie, ongelijkheid en racisme, rijk tegen arm; het speelt in de verre toekomst nog steeds. Hoewel de mensheid in De Zwijgende Aarde serie het zonnestelsel wist te koloniseren, zijn we dus eigenlijk geen steek verder gekomen. Zoals gezegd, Tweeleed zet je aan het denken.
Titel: De Zwijgende Aarde – Tweeleed
Auteurs: Django Mathijsen en Anaïd Haen
Uitgever: Quasis
ISBN: 978 94 920 9945 7
Modern Myths Shop
De Zwijgende Aarde – Tweeleed – € 17,- Bol.com
De Zwijgende Aarde – Tweeleed – € 17,- Amazon.nl
Lees meer Modern Myths recensies!
De Zwijgende Aarde – Tweeleed recensie – © 2019-2024 Modern Myths
Reactie plaatsen